همان طور که دانستی انسان دارای طبایع چهارگانه و کیان سه گانه است و احوال کیان به حسب اختلاف طبایع تغییر می یابد. پس بصورت خلاصه و اشاره می گویم که:

با غلبه سودا بر مرد :

در جسدی بودنش، انسان به صنایع و اهل آن میل می کند و صنایع دقیق و ظریف و مخفی و اسرار آنها را طلب می کند.

و در نفسانی بودنش برای انسان فکر عمیق و هم و غم و حیرت و گوشه گیری و فسق و بخل و حیله و غربت طولانی و خیانت و منکرات و حقد و پستی های نفس و طلب شر و مانند آن را به دنبال دارد.

و در روحانی بودنش برای او محبت و دوستی علوم ریاضی و علوم مخفی و اذکار و اوراد قلبی باطنی و علم تسخیرات و عزایم و هیمیا سیمیا و لیمیا و کیمیا و ریمیا و جفر و طب و علوم یهیودیه و امثال آن را به دنبال دارد.
و اگر بلغم بر انسان غلبه  کند:

در جسدی بودنش برای او میلی به کشتی رانی و ناخدایی و زراعت. و کندی در حرکات و تنبلی

و در نفسانی بودنش نرمی و حلم و مدارا و چاپلوسی و چشم پوشی و صبر و حلم و حسد و شهوت و میل به گناه و لهو و لعب و بدگویی و  رحم و صلح و مهربانی و  زن دوستی و اولاد دوستی و میلی به ازدواج و امثال این ها.

و در روحانی بودنش برای فرد استعداد برای کسب علوم ظاهر و فقه و مجادله و علم ادبی مانند نحو و صرف و لغت و فصاحت و بلاغت و امثال اینها را به دنبال می آورد.
و اگر خون بر انسان غلبه کند:

در جسدانی بودنش برای او زیادی میل و شهوت و زن دوستی و نکاح و پخت و پز، رنگ آمیزی و امثال آنها را به دنبال می آورد.

و در نفسانی بودنش برای انسان حب ملک و وزارت و حسن خلق و بخشش و بلند همتی و یاری رساندن به مردم و اصلاح بین خلق و عزت نفس و امثال اینها را به دنبال می آورد.

و در روحانی بودنش برای انسان درست فهمی و علم محبت و علوم روحانی و علم سیاست مدن و تدبیر منازل و علم اخلاق و احوال به دنبال دارد . و آنچه را که باعث تعین می شود را دوست می دارد و علم موعظه حسنه و نصرانیت را دوست دارد و امثال اینها.
و اگر صفرا بر مرد غلبه کند:

در جسدی بودنش برای او جلادی و خون ریزی و آزار مردم را به دنبال می آورد و او گزنده می شود و از مشاغل خوانندگی و طلاسازی و رویگری و تدبیر معادن و امثال آنها را دوست دارد.

و در نفسانی بودنش برای او زیادی غضب و حرص بر کشتن و فرارو گریختن و قسم دروغ دوستی و غربت و سفر و خصومت و اعمال شر و فسادها و اضطراب در رای و کمی ثبات و عجله در همه امور و بی حیایی و افراط در نادانی و جفا و حماقت و لجاجت و امثال اینها را به دنبال می آورد.

و در روحانی بودنش فرد علوم بت پرستی و مجوسی و علم سیاست و حدود و تعزیرات و علوم دقیق مخفی و شبهات و تاویلات دور و تسخیر اجنه را دوست دارد. و شاید طالب سحر و کهانت و امثال آن نیز باشد.

پس چه بسا این اخلاط ترکیب می شوند و معتدل شده یا دچار انحراف زیادتر و کمتر می شوند و بحسب کمیت و کیفیت و صفا و کدورت و تجرد و اعراضی و سن ها و غریزیت و یا غریبیت مختلف می شوند. بنابراین به کواکب و بروج و منازل و بلاد و جهات منتسب می شوند.
برگی از کتاب ارزشمند : “حقایق طب” مولف حاج محمد کریم خان کرمانی